Di chúc là văn bản thể hiện ý nguyện chuyển tài sản của người đó cho người khác sau khi người có tài sản chết. Theo đó, trong di chúc, người lập di chúc có quyền chỉ định hoặc truất quyền hưởng di sản của người thừa kế; phân định phần tài sản mà mỗi người thừa kế có tên trong di chúc sẽ được hưởng.
Điều 640 của Bộ luật Dân sự 2015, quy định về việc sửa đổi, bổ sung, thay thế, và hủy bỏ di chúc đã lập vào bất kỳ thời điểm nào. Người lập di chúc có quyền thay đổi nội dung di chúc một cách linh hoạt và tùy ý để phù hợp với những thay đổi trong cuộc sống của mình. Như vậy, pháp luật quy định quyền của người lập di chúc là được thay thế, huỷ bỏ di chúc đã lập bất cứ lúc nào mà không giới hạn di chúc đã công chứng không được huỷ bỏ. Do đó, nếu đã công chứng, người lập di chúc hoàn toàn có quyền huỷ bỏ di chúc của mình bất kỳ lúc nào.
Đặc biệt, nếu một người có nhiều bản di chúc khác nhau được lập ở nhiều thời điểm khác nhau thì chỉ có bản di chúc cuối cùng được lập là có giá trị pháp lý (căn cứ khoản 5 Điều 643 Bộ luật Dân sự năm 2015).
Trong trường hợp người lập di chúc muốn bổ sung thêm điều khoản vào di chúc đã lập, phần bổ sung sẽ có hiệu lực pháp luật như nhau với phần di chúc ban đầu. Tuy nhiên, nếu phần bổ sung mâu thuẫn với phần di chúc đã lập, chỉ phần bổ sung mới có giá trị pháp luật.
Trình tự, thủ tục hủy bỏ di chúc đã được công chứng
Mặc dù không bắt buộc phải thực hiện thủ tục huỷ bỏ di chúc bởi theo khoản 5 Điều 643 Bộ luật Dân sự năm 2015, nếu một người có nhiều bản di chúc thì di chúc cuối cùng sẽ có hiệu lực. Tuy nhiên, khi muốn huỷ bỏ di chúc trái luật, người lập di chúc có thể thực hiện thủ tục huỷ bỏ như hướng dẫn dưới đây.
Điều 56 Luật Công chứng năm 2014, quy định về việc công chứng di chúc có nội dung sau:
- Người lập di chúc cần tự mình yêu cầu công chứng di chúc và không được ủy quyền cho người khác thay mình trong việc này.
- Trong trường hợp công chứng viên có nghi ngờ về tình trạng tâm thần hoặc các bệnh khác mà người lập di chúc không thể nhận thức và kiểm soát hành vi của mình, hoặc có cơ sở cho rằng di chúc có dấu hiệu bị lừa dối, đe dọa hoặc cưỡng ép, thì công chứng viên cần yêu cầu người lập di chúc làm rõ. Trong trường hợp không thể làm rõ được, công chứng viên có quyền từ chối công chứng di chúc đó. Nếu tính mạng của người lập di chúc bị đe dọa, người yêu cầu công chứng không cần xuất trình đầy đủ giấy tờ quy định nhưng phải ghi rõ trong văn bản công chứng.
- Sau khi di chúc đã được công chứng, nếu người lập di chúc muốn sửa đổi, bổ sung, thay thế hoặc hủy bỏ một phần hoặc toàn bộ di chúc, người đó có quyền yêu cầu bất kỳ công chứng viên nào để thực hiện việc sửa đổi, bổ sung, thay thế hoặc hủy bỏ đó. Nếu di chúc trước đó đã được lưu giữ tại một tổ chức hành nghề công chứng, người lập di chúc phải thông báo cho tổ chức đó về việc sửa đổi, bổ sung, thay thế hoặc hủy bỏ di chúc
Từ những quy định trên, có thể thấy rõ ràng rằng khi người lập di chúc muốn hủy bỏ một phần hoặc toàn bộ di chúc, người đó có quyền yêu cầu bất kỳ công chứng viên nào để thực hiện việc hủy bỏ đó. Đồng thời, nếu di chúc trước đó đã được lưu giữ tại một tổ chức hành nghề công chứng, người lập di chúc phải thông báo cho tổ chức đó về việc hủy bỏ di chúc. Điều này đảm bảo tính pháp lý và quyền lợi của người lập di chúc được đảm bảo một cách công bằng và minh bạch.
Hồ sơ cần chuẩn bị
Hồ sơ để công chứng huỷ di chúc gồm các giấy tờ, tài liệu sau đây:
– Phiếu yêu cầu công chứng.
– Di chúc đã được công chứng (bản chính di chúc muốn huỷ bỏ).
– Giấy tờ về nhân thân của người lập di chúc, người được nhận di sản thừa kế sau khi người lập di chúc chết: Chứng minh nhân dân/Căn cước công dân/hộ chiếu còn hạn, sổ hộ khẩu/giấy xác nhận cư trú, giấy xác nhận tình trạng hôn nhân…
– Giấy tờ về tài sản được đề cập trong di chúc: Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, sổ tiết kiệm, đăng ký xe…
Thực hiện công chứng huỷ bỏ di chúc
Tại tổ chức hành nghề công chứng, người lập di chúc trình bày yêu cầu huỷ bỏ di chúc của mình. Công chứng viên xem xét hồ sơ, giấy tờ, tài liệu cần có, hướng dẫn người lập di chúc ký vào văn bản huỷ bỏ di chúc…
Công chứng viên kiểm tra lại chữ ký, đối chiếu vân tay, hồ sơ, giấy tờ, ký tên, đóng dấu vào văn bản huỷ bỏ di chúc.
Người lập di chúc nộp phí, thù lao công chứng theo thoả thuận giữa tổ chức hành nghề công chứng và người lập di chúc.
từ khóa: Hủy di chúc công chứng; thủ tục hủy bỏ di chúc; pháp luật thừa kế; bộ luật dân sự
